
Het gebruik van zware medicijnen is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat ziekenhuizen steeds makkelijker zware pijnstillers geven. Het IVM (Instituut Verantwoord Medicijngebruik) constateerde dat zware pijnstillers zoals oxycodon, fentanyl, morfine en buprenorfine in 2008 bij elkaar opgeteld 230.000 gebruikers hadden. In 2018 steeg dat aantal naar 730.000 gebruikers. Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik is een onafhankelijk instituut dat zich buigt over de betaalbaarheid, kwaliteit en veiligheid van geneesmiddelen. De toename van verslaving aan zware medicatie is het gevolg van het gegeven dat pijnbestrijding in ziekenhuizen een speerpunt is geworden. Jaarlijks overlijden in Nederland tussen de honderd en tweehonderd mensen aan de gevolgen van een medicijnverslaving. Daarbij gaat het om verslaving aan sterke pijnstillers zoals: oxycodon, morfine, tramadol of benzodiazepinen (slaap- en kalmeringsmiddelen).
Kun je verslaafd raken aan paracetamol?
Er wordt ook steeds vaker gesproken over paracetamolverslaving. Deze pijnstiller behoort tot de categorie van lichte medicatie en veroorzaakt geen lichamelijke afhankelijkheid. Daarom is paracetamol in principe niet verslavend. Er kan bij langdurig dagelijks gebruik van paracetamol echter wel gewenning optreden, die voortkomt uit het feit dat na langdurig dagelijks gebruik de werking van de pijnstiller afneemt. Voor hetzelfde pijnstillende effect is daarom steeds meer van de pijnstiller nodig en daarom kan na verloop van tijd een medicatieafhankelijke hoofdpijn ontstaan. Er ontstaat een vicieuze cirkel door de grote kans dat iemand die hoofdpijn weer probeert te verhelpen met paracetamol. Ook dit is een zorgwekkend verschijnsel. In dat geval is het de enige optie om acuut te stoppen met het gebruik van het middel.
Wanneer is iemand verslaafd aan medicijnen?
De kans is groot dat er sprake is van een medicijnverslaving als iemand last heeft van verschillende symptomen. Iemand die verslaafd is denkt niet meer zonder medicatie te kunnen leven of slapen, voelt zich niet meer prettig zonder het gebruik van medicijnen, wordt zenuwachtig van het idee dat er niet genoeg medicijnen in huis zijn, en neemt steeds eerder en vaker medicijnen in. Ook heeft iemand met een verslaving aan medicijnen geen energie voor dagelijkse activiteiten en een gebrek aan concentratie. Verder komt die persoon warrig over, voelt die zich extreem vermoeid en lui,worden zijn emoties afgevlakt en ervaart diegene geen plezier of verdriet meer. Andere belangrijke kenmerken van een medicijnverslaving zijn de ontwenningsverschijnselen die optreden bij het niet gebruiken van medicatie, zoals: rusteloosheid, angst, trillen, prikkelbaarheid, spierpijn, transpireren en misselijkheid. Deze klachten nemen verder toe als iemand probeert te stoppen.
Hoe snel kun je verslaafd raken aan medicatie?
Bij bepaalde medicijnen is niet veel tijd nodig om er verslaafd aan te raken en soms duurt dit slechts enkele weken. Een medicijnverslaving kan veel kapot maken en kan ernstige psychische en fysieke gevolgen hebben. In sommige gevallen is het echter moeilijk in te schatten of er echt sprake is van een probleem. De ernst van de medicijnverslaving wordt bepaald door de frequentie en de mate van het gebruik. Iemand met een verslaving aan medicijnen haalt vaak voortdurend stilzwijgend herhaalrecepten op. Ook de consequenties van het medicijngebruik zijn van belang en behoren tot de voorname medicijnverslaving-kenmerken. Er is steeds meer van het medicijn nodig om het gewenste effect te bereiken en het gebruik leidt steeds weer tot dezelfde problemen.
Detox en therapie om een verslaving te bestrijden
Als iemand afhankelijk is geworden van de medicatie en niet of nauwelijks zelfstandig kan stoppen, is sprake van een medicijnverslaving. Het afkicken van oxycodon, tramadol, fentanyl, morfine, slaap- en kalmeringsmiddelen of andere medicatie, vereist detox en therapie om de verslaving te bestrijden en die volledig te overwinnen. Het team van medische professionals van een GGZ-instelling die in verslavingszorg is gespecialiseerd biedt daarbij de juiste hulp.